Suzanne Swarts gaat graag voorbij de muren van ‘haar’ Voorlinden op zoek naar de mooiste plekken om kunst te bewonderen. In MASTERS deelt de museumdirecteur de ervaringen van haar reizen naar de meest bijzondere kunstoorden. Dit keer reist ze af naar het Zuid-Franse eiland Porquerolles, waar ze op blote voeten Fondation Carmignac bezoekt.
Tekst: Suzanne Swarts
In de Middellandse Zee, ongeveer tussen Marseille en Nice in, ligt het paradijselijke eiland Porquerolles. Met een lengte van 7,5 km en een doorsnee van zo’n 3 km, is dit kleine groene paradijs het groot-ste van de drie ‘gouden eilanden’ van de Franse Rivièra. Het eiland wordt omkaderd door ongerepte witte zandstranden en turquoise water en kent prachtige kreekjes en inhammen, lagunes vol trekvo-gels én een bijzondere kunstcollectie. Zodra je de watertaxi vanuit Toulon of Hyères uitstapt, zie je algauw een bordje Fondation d’art contemporain 0,6 km opdoemen. In een klein kwartiertje wandel je door het dorpje over een slingerweggetje naar de wijngaarden van het Domaine de la Courtade. Daar, mede omringd door de geur van eucalyptus, citrusbomen en lavendel, ligt Villa Carmignac.
In 1965 was dit nog het decor voor Pierrot le fou, een van de bekendste films van Nouvelle Vague-regisseur Jean-Luc Godard. In de jaren ’80 toverde architect Henri Vidal de oude boerderij om tot een villa, waar later zijn dochter zou trouwen. Bij dat huwelijk was Édouard Carmignac te gast. De Franse zakenman verdiende zijn geld met zijn vermogensbeheerbedrijf en had in 2000 Fondation Carmignac opgericht om hedendaagse kunst te stimuleren. Hij werd verliefd op het eiland, het landschap en het gebouw. Enkele jaren later, toen begon hij na te denken over een speciale ruimte gewijd aan de kunst, kocht hij de villa van Vidal en transformeerde het tot een museum met behulp van Atelier Barani en GM Architectes Associés.
Hoe bijzonder die transformatie is, merk je pas wanneer je Villa Carmignac daadwerkelijk binnen-stapt. Van buitenaf lijkt het een relatief kleine, maar moderne Provençaalse villa, die mooi is ingebed in het landschap. Je kunt je eigenlijk niet voorstellen dat hier een groot museum huist. En dat is pre-cies de bedoeling. Het eiland Porquerolles is als Natura 2000-gebied beschermd, waardoor Carmig-nac de contouren van de bestaande villa of het landschap niet mocht wijzigen. De vermogensbeheerder liet zijn ontwerpers daarom de grond ingaan en daar maar liefst 2.000 vierkante meter aan ruimte creëren in de vorm van een kruis. Zelfs met een helikopter kun je van bovenaf niet inschatten hoe groot de ruimte onder de villa nu is. Het bijzondere is dat ondanks het ondergrondse het daglicht en de omliggende natuur de ruimten binnensijpelt. Daarvoor liet Carmignac een adembenemend aquatisch plafond en diverse openingen boven in de zalen aanleggen. De ondergrondse ruimtes staan volledig ten behoeve van de kunst. De sobere architectuur geeft je de ruimte om je volledig te focussen op de kunstwerken.
Voordat dat kan, moet je echter wel je schoenen en sokken uittrekken. Want zodra je Fondation Carmignac binnenstapt, word je gevraagd deze te plaatsen in een groot rek aan je linkerhand. Dat voelt misschien een beetje vreemd, maar het brengt het museumbezoek naar een hoger niveau. Want dan gebeurt er wat ik ook bij het prikkelarme bezoekuur Stilte op sokken bij Voorlinden heb gemerkt; je voelt een serene rust over je heen komen en een verwantschap ontstaan met de andere bezoekers die ook op hun blote voeten door het museum lopen en zich bijvoorbeeld vergapen aan de spectaculaire installatie One Hundred Fish Fountain van Bruce Nauman, of aan werken van Roy Lichtenstein, Gerhard Richter en Jean-Michel Basquiat.
In 2018 opende Fondation Carmignac haar deuren. Nu kun je het elke dag tussen eind april en begin november bezoeken voor 15 euro per persoon. In de wintermaanden is het museum gesloten en wordt er vooral voorbereid op een nieuwe tijdelijke tentoonstelling.
Na het ontdekken van de villa raad ik je zeker aan om de schoenen aan te trekken voor een wandeling door de beeldentuin van Fondation Carmignac. Voor het landgoed van 15 hectare groot heeft Carmignac een aantal internationaal vooraanstaande kunstenaars gevraagd om naar het eiland te ko-men, hier te ontdekken hoe de natuur speelt met hun zintuigen en vervolgens een kunstwerk te maken op basis van hun ervaringen. Daardoor kun je nu bijvoorbeeld dwalen door het labyrint van spie-gelpilaren van Jeppe Hein’s Path of Emotions, waarin je de lucht en lokale natuur weerspiegelt ziet. Midden in het landschap legde Nils-Udo La couvée neer. Deze vijf gigantische eieren van Carrara marmer verwijzen naar de natuurlijke cycli van geboorte en dood. Cornelia Konrads maakte tijdens haar verblijf het vlechtwerk Le tourbillon. Daarin vervlecht ze op poëtische wijze hout en wind, de belangrijkste natuurlijke elementen van dit gewoonweg paradijselijke eiland.
Dit artikel is afkomstig uit MASTERS Magazine. De magische najaarseditie van MASTERS Magazine is vanaf nu verkrijgbaar. Artificiële intelligentie is nu al niet meer weg te denken uit ons leven. Maar, is deze ontwikkeling iets om te vieren of te vrezen? Nemen Terminators de boel over of maken vriendelijke robots ons aardse bestaan nog gerieflijker? In deze editie wordt AI onder de loep genomen. Volgens filosoof Rowan Williams is het belangrijk om te onthouden dat AI, wat het ook doet, altijd imiteert. En dat wij ons als mens onderscheiden door vindingrijkheid. Een mooi voorbeeld is vastgoedondernemer André Snippe, die in Hoofddorp een hypermoderne stadswijk laat verrijzen. Of nautisch ontwerper Jurjen Eerkens, die met zijn Hytender een baanbrekende boot heeft ontwikkeld die vooroploopt in de verduurzaming van de jachtindustrie. Deze en meer vindingrijke ondernemers sieren de pagina’s van deze editie. Waarin ook wordt vooruitgekeken naar MASTERS EXPO | The MAGICAL Edition, onze exclusieve zakenbeurs óók ontsproten uit vindingrijkheid.
Bestel hier MASTERS Magazine #55
© 2024 MASTERS EXPO. All rights reserved.
