Brillen zijn er in alle vormen en maten, maar geen enkele is zoals die van Alexanian. De handgemaakte gouden exemplaren, geïnspireerd op horloges, zijn uniek en representeren familie en vakmanschap, al sinds 1963. In tegenstelling tot menig andere ondernemer ziet oprichter Artur Alexanian het ondernemerschap ook door zijn eigen, unieke bril: ‘Ik heb geen verlangen om mijn onderneming te vergroten. Mijn doel is om slechts 50 brillen per jaar te produceren en niet één meer.’ MASTERS ging in gesprek. 

Wat deed je voor de oprichting van Alexanian?

‘Van oorsprong ben ik Armeens. Op mijn vijftiende ben ik gestart met een opleiding tot goudsmid. Toen ik 25 jaar geleden naar Nederland verhuisde, zette ik mijn vak hier voort. Inmiddels heb ik meer dan 30 jaar ervaring in de branche. In de vroege jaren 2000 begon ik met Alexanian. Vanwege mijn achtergrond als goudsmid lag mijn focus natuurlijk op het vervaardigen van juwelen. Aangezien ik veel met edelstenen werkte, besloot ik een aanvullende opleiding te volgen. Tijdens die opleiding bestudeerde ik voortdurend stenen onder een microscoop, wat me aanzette tot een bezoek aan de opticien om mijn ogen te laten controleren. Zo ontstond het concept voor Alexanian. Een bril is eigenlijk ook een juweel, maar dan op je gezicht. Vanaf dat moment ben ik me gaan specialiseren in brillen.’

De overstap van juwelen naar brillen, klinkt dat niet makkelijker dan gedaan?

‘Ik ontdekte al snel dat er over het vervaardigen van gouden brillen heel weinig literatuur en informatie bekend was. Vanuit een technisch perspectief verschilt het aanzienlijk van het creëren van juwelen, wat voor mij inderdaad een grote uitdaging vormde. De unieke eigenschappen van goud, vooral 18-karaats goud dat van nature heel zacht is, maakte het ontwikkelen van de juiste houding en techniek tijdrovend en inspannend. In het begin bestond mijn klantenkring vooral uit opticiens. Hoewel ik aanvankelijk voldeed aan de wens van de consument, voelde ik me toch niet voldaan. Ik was veel meer manager geworden dan creatief persoon. In 2018 nam ik de beslissing om het over een andere boeg te gooien.‘

Welke boeg?

‘Ik nam afscheid van 98% van mijn klanten en beëindigde diverse bedrijven. Ik wilde streven naar meer kleinschaligheid en produceren wat ik werkelijk wilde. Mijn grote passie zijn horloges. Ik besloot dus mijn passie en knowhow met elkaar te combineren. Zo maak ik nu brillen, geïnspireerd op horloges. Daarbij drong het besef tot me door dat eigenlijk niemand een gouden bril nodig heeft, gezien het feit dat deze al eeuwenlang bestaan. Daarom vroeg ik mijzelf af: ‘’Waarom maak ik ze dan?’’. Nu creëer ik iets wat niemand kent en niemand wil, maar bouw ik wel een geheel nieuwe markt. Mijn drijfveer is voor 99% gebaseerd op passie en 1% op commercieel belang. Het is geen snelle manier om geld te verdienen, maar eerder gericht op de lange termijn.’

Maar er moet toch geld verdiend worden?

‘Ik moet bekennen, dat ik mijzelf daarom ook weleens gecertificeerde gek noem. Onlangs had ik een bijzondere ervaring met een klant in Singapore, de voorzitter van een prominente businessclub. Vorig jaar nodigde hij mij uit om als spreker op te treden tijdens een evenement. Het was een kans die ik met beide handen heb aangegrepen. Daar stond ik dan als kleine ondernemer, tussen de groten der aarde, terwijl ik mijn verhaal deelde over het verlaten van mijn comfortzone en het creëren van mijn eigen pad waar geen gevestigde markt was. Tijdens mijn betoog heb ik expliciet verklaard dat ik niet per se streef naar groei. In tegenstelling tot de conventionele ondernemersmentaliteit, heb ik geen verlangen om mijn onderneming te vergroten. Mijn doel is om slechts 50 brillen per jaar te produceren en niet één meer. Dit druist natuurlijk tegen de definitie van menig ondernemer in, omdat groei meestal het doel is. Maar ik hoef niet te groeien. Als ik groei, kom ik namelijk weer terug op het punt waar ik vroeger was en dat is niet wat ik wil. Ik koester het feit dat ik nu kan doen wat ik het liefste doe.’

”Nu creëer ik iets wat niemand kent en niemand wil, maar bouw ik wel een geheel nieuwe markt”

Jouw vrouw en zus werken ook in het bedrijf, toch?

‘Klopt, mijn vrouw Lilit en zus Narin werken er ook; een echt familiebedrijf dus. Mijn vrouw is afgestudeerd als dokter en helpt met het zetten van de edelstenen als dat nodig is en mijn zus doet het lasergraveren. Over het algemeen wordt er natuurlijk gezegd dat je met familie alleen moet eten en drinken, geen zakendoen. Lilit en Narin hebben echter heel veel affiniteit met de branche en hebben zelf bewust de keuze gemaakt om in het bedrijf te gaan werken.’

Hebben jullie die ondernemersdrive vanuit huis meegekregen?

‘Nee, het zit niet in de familie, het heeft denk ik meer te maken met mijn achtergrond. Armeniërs staan bekend om hun vaardigheden in het goudsmeden, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Zwitserland en hun horlogemakers. Het ambacht heb ik geleerd in Armenië. In die tijd bestonden er geen fabrikanten om onderdelen te bestellen; alles werd met de hand gemaakt. Dat was een zeer goede leerschool voor mij. Wat betreft mijn drive, die is waarschijnlijk ontstaan omdat ik uit een land kom met beperkte mogelijkheden om verder te komen. Armenië is natuurlijk voormalig Sovjet-Unie. Hoewel het tegenwoordig wel anders is, zijn er nog steeds veel beperkingen. Daarnaast heb ik veel tegenslagen in het leven gekend, ook op zakelijk gebied. Maar als ik acht keer val, sta ik negen keer op.’

Wat typeert jouw klanten, wie zijn dit zoal?

‘Mijn klantenkring bestaat voornamelijk uit ondernemers. Waarschijnlijk omdat zij veel van de wereld zien en ervaren tijdens hun reizen. Ze hebben dus oog voor kwaliteit en waarderen dan ook het ambachtelijke en unieke karakter van de handgemaakte producten. Bovendien mag ik ook een aanzienlijk aantal horlogeliefhebbers en verzamelaars tot mijn klanten rekenen, zowel nationaal als internationaal. Wat mijn klanten verbindt, gaat verder dan het hebben van een bepaald inkomen. Het is een kleine en niche gemeenschap waarin persoonlijkheid en het product zelf een doorslaggevende rol spelen. Het vergt investeringen in jezelf en in je connecties om binnen deze gemeenschap geaccepteerd te worden. Maar eenmaal binnen, wordt vertrouwen snel opgebouwd, vooral wanneer mijn product, de bril, als referentie fungeert. Het is echt een unieke en toegewijde klantenkring.’

De zon schijnt niet vaak in ons koude kikkerlandje, zijn er desondanks toch klanten in Nederland?

‘In 2019 heb ik de handen ineengeslagen met Panis Eyewear in Oisterwijk. Een deel van de winkel is verbouwd tot afdeling voor Alexanian. Dit is dan ook de enige ter wereld. Hoewel zij voor 2019 ook gouden brillen verkochten, zat er toch een aanzienlijk prijsverschil tussen een Alexanian en de andere merken. Het was een ander segment. Een segment dat we hier in Nederland toen nog niet kenden. Toch hebben zij de durf gehad om in te stappen. Panis Eyewear heeft laten zien dat er dus zeker vraag is in Nederland.’

Je investeert dus vaak in de relatie op de lange termijn, denk je het stokje ooit over te dragen?

‘Ik ben als ondernemer inderdaad meer gericht op de lange termijn. Als ik nu investeer in connecties, verwacht ik niet dat het binnen drie of vijf jaar resultaat oplevert. Maar misschien wel voor de volgende generatie. Dat is waar ik graag aan werk, en ik hoop dat mijn kinderen, hoewel ze nog klein zijn, het werk op een dag zullen voortzetten.’