Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

JAN JANSEN, SCHOEN DESIGNER

In MASTERS GALLERY ‘hangen’ enkel en alleen creatieve én prominente masters waar je u tegen zegt. Schoenenontwerper Jan Jansen is zo’n master: een begrip in Neerlands haute couture scene met de meest indrukwekkende en opvallende schoencreaties. In de galerie highlight Jan zijn drie topstukken welke hem ontroeren, inspireren en intrigeren…Tekst: Mical Joseph
Beeld: Joost van Manen

De orchideeschoen (in de header)

“Een orchideeënkwekerij benaderde mij met de vraag of ik een schoen kon ontwerpen geïnspireerd op de orchidee. Ik had meteen de gedachte dat dit te moeilijk zou zijn. De kwekerij stuurde orchideeën en na een paar dagen begonnen deze bloemen voor mij te leven. Ik werd geïntrigeerd door de fluweelachtige uitstraling. Het werd niet alleen ‘die schoen voor speciale gelegenheden’, maar ook voor gevoelige mensen. Ik maakte bloembladen van suède, stopte ijzerdraadjes tussen het overleer en de voering zodat ik deze kon vormen en kneden. De bloembladen bracht ik omhoog zodat de bladen het mooie vrouwenbeen omhelsden. Et Voilà: hier was tóch de orchideeschoen waarvan ik niet had gedacht dat ik die kon maken. In Moskou en St. Petersburg werd de schoen aanbeden waar wij tijdens Koninginnedag een show hadden. De complimenten die ik kreeg vond ik niet verdiend, want ik had alleen maar vormgegeven na een verzoek van de opdrachtgever.”

WHAT IS THIS?

“Deze schoen heeft een vreemde knobbel op de wreef. Dit vreemde komt omdat ik soms een schoen maak waarvan ik niet eerst een patroon teken, maar waar ik met een mes (in dit geval met mes en draad) iets uitprobeer met een stukje leer. Het is gewoon een probeersel waarvan ik van te voren niet weet wat er uit komt, met patroon tekenen is dat anders. In het ronde stukje leer zitten 39 gaatjes van 1 millimeter, het draad wat er doorheen getrokken wordt veroorzaakt de plooien waardoor er een organische knobbel ontstaat die lijkt op van alles, maar tegelijkertijd ook niets. Er wordt mij vaak gevraagd: ‘Wat bedoel je daar nou mee?’ of ‘Moet dat iets betekenen?’. Ik vind het zelf intrigerend omdat als ik de schoen aankeek ik mezelf afvraag: ‘Wat moet je nou en heb ik dit gemaakt?’  Vandaar de naam WHAT IS THIS ?.  Om de schoen beter te bekijken heeft de hak op de achterkant twee venijnig uitziende ogen. WHAT IS THIS ? vraag ik me nog steeds af.”

De X-RAY

“Rem D. Koolhaas Jr. is de neef van de wereldberoemde architect Rem Koolhaas. Hij was een studiegenoot van mijn zoon Lok in Delft. Wij woonden destijds boven onze winkel aan het Rokin. Rem en nog een paar vrienden, Barend en Jeroen Koolhaas kwamen vaak bij ons langs om iets te drinken voordat de mannen op stap gingen. Ze moesten dan wel door de winkel met alle schoenen om bij de koelkast te kunnen. Rem had destijds liefdesverdriet en hij wilde een schoen maken voor zijn vervlogen liefde. Toen hij het merk United Nude begon hielp ik hem met de eerste leesten en zijn papieren prototypes. Ik zag er wel wat in en inmiddels is United Nude uitgegroeid tot een wereldmerk. Omdat ik mijn steentje had bijgedragen bedankte Rem mij door een ‘collaboration shoe’ te maken. Een schoen gebaseerd op mijn bamboeschoen uit 1973. Hij baseerde het prototype op een ontwerp uit de jaren 70 met ijzer. Zo gezegd, zo gedaan: de X-RAY was geboren. Een vernuftig staaltje creativiteit van Rem en zijn technici uit China.”

De bamboeschoen

“In 1973 heb ik voor de Parijse beurs de Semaine du Cuir de bamboenschoen ontworpen. We waren op vakantie in Zuid-Frankrijk en ik zag pas na drie weken dat ik op een rotan stoeltje zat. Deze stoel gaf mij het idee om er een schoenen plateauzool van te maken. Na diverse mislukte pogingen om een zool te maken vond ik via Jan des Bouvrie Jan Zuil in Amsterdam, een rotanvlechter. Jan maakte zes paar perfecte zolen precies volgens mijn ontwerpen. Ik vlocht er zelf de bovenstukken op en had mijn monsters klaar.

Tijdens de Parijse beurs vloog men op de schoen af. Via de Nederlandse importeur Jack de Lange kwam de grote schoenfabrikant Charles Jourdan, die schoenen voor Christian Dior en Yves St. Laurent maakte, op me af en zei: ‘Dit is niet commercieel, maar als je dit kunt bedenken kun je ook wel iets eenvoudigers bedenken’. Na onze ontmoeting heb ik jarenlang voor Charles Jourdan als freelance ontwerper gewerkt, dit was naast mijn eigen Jan Jansen label. Onder al die belangstelling op de beurs kwam er ook een Amerikaan die hetzelfde had gezegd als Roland Jourdan en hij wilde één paar per winkel hebben. In eerste instantie was de schoen niet voor de verkoop, maar voor op kantoor als decoratie. De Amerikaan wilde weten wat het model kostte, maar ik had helemaal geen prijs bedacht, want ik had geen productie. Aangezien ik toch niet zou leveren, noemde ik maar een hele hoge prijs, destijds honderd dollar, dan haakt hij wel af. Maar niets was minder waar, de man ging akkoord.

Ik vroeg om hoeveel winkels het ging en het bleek om de Edison Brothers te gaan: duizend winkels. Dat was dus duizend paar bamboeschoenen en honderd duizend dollar omzet. Uiteindelijk heb ik de schoenen niet kunnen leveren. Twee jaar later had ik namelijk pas een producent gevonden in Italië. Dit was dankzij de bemiddeling van de Nederlandse importeur Cees Oomens. In Nederland was De Bijenkorf de eerste die de schoen kocht en in 1975 introduceerde zij dit in hun warenhuis waarna ik de Gouden Klomp ontving ter gelegenheid van het verkopen van de 100.000e klomp. Op 4 oktober 1973 schreef The New York Daily News: “Dutch designer Jan Jansen, currently taking Paris by storm. Star of the recent French Leather Fair, Jansen is likely to become an international household word by next spring.”